آمبولی چیست؟ خطرات + درمان و پیشگیری

آمبولی به معنی انسداد شریان به وسیله یک جسم متحرک است. این جسم متحرک به طور معمول یک لخته خون است، اما گاهی اوقات یک توده چربی، یک حباب هوا، تکه‌ای از یک تومور یا دسته‌ ای از باکتری‌ هاست... این جسم متحرک به یک رگ خونی واقع در ریه ‌ها وارد شده، در آنجا گیر افتاده و مانع از جریان خون می‌ شود.

بیشتر آمبولی ‌ها از لخته‌های خون تشکیل شده و از سیاهرگ ‌های اندام ‌های تحتانی و لگن منشأ می‌ گیرند.

سیاهرگ ‌ها، این لخته را به سمت بخش راست قلب منتقل کرده و از آنجا به ریه می ‌فرستند.

آمبولی ‌ها می‌ توانند از دیواره ‌های قلب نیز منشأ بگیرند. اگر لخته ‌ای در سمت چپ قلب درست شود و به جای ریه، به مغز یا سایر بخش‌ های بدن برود یا زمانی که لخته جریان خون، بافت را قطع می ‌کند، بافت دچار مرگ (انفارکتوس) می‌ شود.

آمبولی می ‌تواند در همه شریان‌ های کوچک روی دهد، اما ریه‌ ها به طور چشمگیری مستعد این آسیب هستند، زیرا همه خون موجود در بدن، در هر بار گردش خون از ریه‌ ها عبور می‌ کند.

علایم و نشانه ‌های آمبولی عبارت‌ اند از تنگی نفس ناگهانی، اضطراب، سرفه تولید کننده خلط خونی یا حاوی رگه‌های خون، تعریق شدید و افزایش ضربان قلب... دقت کنید که علایم و نشانه‌ های ناشی از انسداد، به اندازه جسم متحرک و سلامت دستگاه قلبی _ ‌ریوی بستگی دارد.

گاهی اوقات تشخیص آمبولی ریه دشوار است، به ویژه اگر فرد مبتلا یک بیماری قلبی یا عروقی زمینه ‌ای نیز باشد. پزشک برای یافتن لخته، یک پرونده رادیولوژی از قفسه سینه، اسکن ریه و آنژیوگرافی ریه درخواست می ‌کند.

آنژیوگرافی ریه دقیق ‌ترین روش تشخیص آمبولی ریه است. طی آنژیوگرافی ریه، یک ماده رنگی به داخل سیاهرگ بازو یا اندام‌ تحتانی تزریق می‌ شود. هنگامی که این ماده در شریان‌ های ریه گردش می‌ یابد، سرخرگ ‌ها، روی عکس تهیه شده با اشعه ایکس قابل رویت می ‌شوند و اگر لخته ‌ای وجود داشته باشد دیده می ‌شود. پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری را نیز در خواست دهد.

آمبولی ریه چه خطری دارد؟

آمبولی ریه در حدود 10 درصد از بیماران، در عرض یک ساعت منجر به مرگ می ‌شود.

اگر فرد زنده بماند و تحت تشخیص و درمان صحیح قرار گیرد، پیامد آن خوب خواهد بود و در صورت نداشتن بیماری جدی، در عرض تنها چند هفته به سلامت طبیعی باز می ‌گردد.

عمل جراحی، بستری شدن طولانی ‌مدت یا عدم تحرک، سکته مغزی ، حمله قلبی ، چاقی و شکستگی لگن یا استخوان ران خطر آمبولی ریه را افزایش می ‌دهد.

علاوه بر این، هر گونه افزایش تمایل خون به تشکیل لخته، شما را برای ابتلا به این بیماری، مستعد تر می‌ کند.

درمان

پزشک شما داروهای ضد انعقاد را برای پیشگیری از ایجاد لخته‌ های بیشتر یا بزرگ‌ تر شدن لخته موجود تجویز می ‌کند. در ابتدا هپارین به صورت داخل سیاهرگی تجویز می ‌شود که اغلب همراه با آن وارفارین خوراکی نیز داده می ‌شود.

اگر آمبولی ریه وسیع باشد یا چند بار تکرار شود، و یا اینکه بیمار پیش از بروز‌ آمبولی به بیماری‌ قلبی ‌عروقی دچار بوده و یا در مواردی که سایر درمان ‌ها موثر نباشند، برای درمان از روش حل کردن لخته استفاده می‌ شود.

پیشگیری

پس از هر نوع جراحی، برای پیشگیری از تشکیل لخته، پزشک شما را تشویق می‌ کند که در اولین فرصت ممکن از جا برخاسته و قدم بزنید تا خودتان و یا فرد دیگری، اندام‌های تحتانی شما را ورزش دهد.

زمانی که ناگزیر از نشستن طولانی‌ مدت هستید مانند هنگام سفر با هواپیما یا خودرو، هر چند وقت یکبار قدم بزنید یا حداقل انگشتان پا را خم و راست کرده و پاهای خود را حرکت دهید.

اگر قادر به حرکت نیستید اندام ‌های تحتانی خود را بالا قرار دهید و جوراب‌ های واریسی بپوشید.

همه این اقدامات به پیشگیری از راکد ماندن خون و تشکیل لخته در سیاهرگ‌ های اندام تحتانی که عامل شایع آمبولی است، کمک می ‌کند.

منبع1 | منبع2